KỸ THUẬT TRỒNG VÀ CHĂM SÓC CÂY CHÀ LÀ

I. KỸ THUẬT TRỒNG

– Chà là là loại cây trồng thích hợp với nhiều loại đất khác nhau, nhất là đất cát nghèo dinh
dưỡng, đất có nước ngầm và có độ nóng cao. Ðặc biệt chà là có thể chịu đựng được nơi có độ
mặn cao.
– Trồng bằng cây con từ 5-6 tháng tuổi. Nên trồng vào đầu vụ mưa để giảm công tưới và tăng tỉ
lệ sống.
– Tùy theo địa hình của đất mà từng nơi mà có thể trồng tập trung hoặc trồng theo hàng và tùy
thuộc vào điều kiện thời tiết khí hậu của từng vùng ta trồng cho phù hợp để cây đến tuổi dễ thụ
phấn tự nhiên.
– Ðào hố qui cách 30 x 30 x 30 cm để trồng cây con. Mật độ 500 cây/ha với khoảng cách: hàng
cách hàng 4-6 m, cây cách cây 4-6 m.
– Trước khi trồng ta nên xử lý đáy hố bằng phân bón vi sinh để cây dễ bén rễ, trồng xong nên
tưới nước ngay để cây nhanh hồi phục.
– Thời gian 5-7 năm sau chà là sẽ cho quả. Thời gian này còn tùy thuộc vào đất, cách chăm sóc
và thời tiết nơi trồng.

II. CHĂM SÓC

1. Tưới nước
– Tưới nước vào 6 tháng mùa khô của năm đầu mới trồng, tưới từ 6-7 ngày/lần tưới.
+ Ðề phòng sùng cắn rễ lúc mới trồng, chuột phá hại rễ, thỏ rình ăn lá non (vùng có thỏ).

2. Làm cỏ
– Khi cây còn nhỏ, dọn sạch cỏ xung quanh gốc để cỏ khỏi lấn át chà là mới trồng.
Lưu ý: Cần tủ gốc bằng rơm rạ, cỏ vào mùa khô để chống sự thoát hơi nước của đất.

3. Bón phân
Bón phân hữu cơ: Đặc tính của đất cát làm nổi bật tầm quan trọng của việc trộn phân hữu cơ
đã được xử lý phân hủy cùng với nó. Cây chà là cần một tỷ lệ không nhỏ hơn 5 kg/năm tuổi
của nó, và với lượng tương ứng theo độ tuổi và giống (trên 10 năm tuổi, tỷ lệ không quá 50
kg/cây). Có thể bắt đầu thêm phân hữu cơ vào cuối tháng 10 đến tháng 12 bằng cách đào một
hố vòng tròn quanh gốc (đào hố ở mép tán), sau đó trộn với đất mặt và lấp lại sao cho việc đào
hố không ảnh hưởng đến bộ rễ. Mục đích của việc này là thúc đảy sự phát triển của cây chà là
và tăng cường khả năng miễn dịch chống lại các tác nhân gây bệnh và khả năng chống chịu sâu
hại và có năng suất cao.
Bón phân hoá học: Việc bổ sung phân hoá học cùng với phân hữu cơ sẽ giúp tăng năng suất
của cây chà là (ảnh hưởng đến việc tăng phẩm chất quả về trọng lượng, kích thước và thịt quả).
Có thể bổ sung phân hoá học cùng thời kỳ với phân hữu cơ:
– 150 g/ năm của tuổi chồi tược đối với những cây nhỏ nhỏ hơn 10 năm tuổi.
– 1.5 kg/cây trưởng thành cho những cây chà là hơn hơn 10 năm tuổi.
– 50 kg/cây phân hữu cơ + 1.5 kg/cây phân hoá học.
– Có thể chia lượng phân ra bón định kì hằng tháng.

Chú ý:
Cây chà là cần 200 g đạm + 75 g lân + 100 g kali/năm tuổi.
Khi cần hỗ trợ sự phát triển của các chồi cái, có thể bổ sung 100 g urea/ năm vào tháng 1 hoặc
1 kg cho mỗi cây chà là lớn hơn 10 năm tuổi.
Các loại phân có thể trộn với phân compost như super lân để bổ sung lân, kali sunphat để bổ
sung kali và đồng sunphát để bổ sung đồng. Phân urea chỉ có thể được trộn chung với phân
compost trước khi sử dụng. Không nên trộn phân gốc nitrat và amoni sunphat ((NH4)2SO4) với
phân compost.

Cắt tỉa
Tiến hành từ tháng 12 – tháng 1 khi số lượng côn trùng gây hại nhất có thể và tránh cắt bỏ
những lá còn xanh.

Loại bỏ các tàu lá
Sau 3 -7 năm sau trồng, tiến hành cắt bỏ những tàu lá khô từ dưới gốc của tán cây chà là (có thể
cắt sau khi những buồng trái đã thu hoạch hoặc khi cây bị sâu bệnh gây hại).
Việc cắt tỉa có tác dụng giải phóng thân răng, tăng độ thông thoáng và tiếp xúc với ánh nắng
mặt trời và tạo điều kiện làm việc thông qua ánh nắng mặt trời để phát hiện ra bất kỳ tổn
thương nào hoặc nhiễm trùng. Cây chà là trưởng thành và được chăm sóc tốt sẽ tạo ra 15-20 lá
hàng năm).
Để bảo vệ tán cây và phần gốc của các lá xanh bên dưới chống lại những biến đổi của thời tiết
nên để lại ít nhất hai dòng lá khô đã cắt tỉa mà không cắt gốc gân lá chính (base rachis).

Cắt gốc cuống lá (Base Rachis)
Được thực hiện bằng cách cắt phần bên ngoài của những gân lá (rachis) còn lại sau quá trình
cắt tỉa (1-2 năm sau khi cắt tỉa) theo đường cắt nghiêng ra bên ngoài. Quá trình như vậy có thể
giúp cây chà là tránh khỏi côn trùng tấn công (đuông đỏ và sâu đục bẹ), chúng thích ẩn náu và
đẻ trứng vào những nơi như vậy (nơi tối, ngách an toàn và thích hợp về mặt nhiệt).
Lưu ý: Việc cắt gốc cuống lá (base rachis) không được khuyến nghị thực hiện đối với các cây
chà là mới chỉ 7 năm kể từ khi trồng trọt và khi đạt đến độ cao 1,5–2 m, không được cắt bỏ bất
kỳ lá xanh nào khỏi chúng (trừ trường hợp cần thiết để tạo điều kiện cho việc chăm sóc chúng
hoặc khi chúng chạm vào bề mặt đất).

Loại bỏ gai (Spine)
Thường được thực hiện trước khi ra hoa để tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình thụ phấn, sự
chăm sóc buồng chà là và sự phân bố của chúng trong các khu vực xung quanh trung ngọn của
cây chà là. Trong quá trình này, tránh để bất kỳ tác nhân gây tổn thương các lá.
Loại bỏ chồi & trồng cây
Luôn luôn cần thiết để tách các cây chà là mẹ khỏi các chồi mọc trên thân cây và các chồi xung
quanh thân (tuổi của chúng trên 3 năm). Khuyến cáo không nên để lại nhiều hơn ba chồi xung
quanh mỗi cây chà là mẹ để thúc đẩy sự phát triển của các chồi, tạo điều kiện thuận lợi cho các
quá trình sinh trưởng của cây mẹ, hạn chế tối đa sự tấn công của côn trùng, đặc biệt là bọ đỏ

(thích các chồi non), duy trì sức khỏe cây, sự an toàn của chúng và tránh suy giảm chất dinh
dưỡng.
Thông thường, quá trình loại bỏ các chồi con khỏi cây mẹ và việc trồng chúng có thể được tiến
hành vào mùa xuân: tháng 3-5 hoặc vào mùa thu: tháng 8-10. Mùa thích hợp là mùa thu, nơi tỷ
lệ sống sót có thể vượt quá 80%.

Thụ phấn
Sự thụ phấn là một trong những quá trình sinh học quan trọng nhất, có thể hạn chế mức
chất lượng và năng suất của cây chà là. Do đó, cần hết sức lưu ý từ khi bắt đầu xuất hiện các
mo trưởng thành sớm (cuối tháng 1 – tháng 2) để xử lý các mo chà là đực bằng cách cắt bỏ các
lá khô và gân gai, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc thu thập chúng trước sự tung phấn
của nhị. Sau khi xác nhận phân tích tốt về hiệu quả của phấn hoa được bảo quản hoặc thu mới,
chúng ta chuẩn bị các hạt phấn để thụ phấn. Để giữ phấn hoa, nên sử dụng túi giấy để che các
mo đực trong khi theo dõi những bông hoa cái nở, hoa đặc biệt đối với những giống ra hoa sớm
để thụ phấn cho chúng liên tiếp, hoạt động này cũng thực hiện trong tháng 3.
Quá trình thụ phấn thường diễn ra vào buổi sáng và trong khoảng 25 – 350C, trong tháng
2 – 3 và tháng 4 và phù hợp với thời gian nở của hoa cái. Điều này thay đổi tùy theo các giống
và khu vực môi trường khác nhau. Một số thì yêu cầu thụ phấn ngay lập tức sau khi vỏ bọc của
mo cái bị nứt và các giống khác có thể được kéo dài từ 10-15 ngày.
Mặc dù nhụy của hoa cái vẫn tiếp nhận phấn trong vài ngày, nhưng tốt hơn là thụ phấn
các chùm hoa ngay khi các vết nứt mở ra. Hầu hết các giống phải thụ phấn trong 2-4 ngày và
trước khi các hoa đực héo. Nên hạn chế thụ phấn khi trời mưa và gió.
Ðể tăng khả năng đậu trái của hoa cái, ta có thể áp dụng biện pháp thụ tinh nhân tạo và
biện pháp canh tác để tăng khả năng thụ phấn tự nhiên.
Thụ phấn nhân tạo: Khi mùa hoa nở, nhà vườn thu lấy phấn hoa đực và dùng bông nhúng vào
phấn hoa đực rồi tung lên vòi nhụy cái vào mỗi sáng sớm. Nếu bảo quản tốt, phấn hoa chà là có
thể dùng trên một năm

Tỉa hoa quả
Giảm sợi hoa đực (Strands)
Giai đoạn đầu tiên này được thực hiện trong tháng 2 – tháng 3 và sau 2-3 ngày nứt mo cái
(trước khi thụ phấn). Có thể làm 1 trong 3 cách sau (đối với những giống có sợi dài):
– Cắt phần cuối của các sợi đi 25% (7.5-10 cm) và để lại khoảng 50-60 sợi trên mỗi mo.
– Loại bỏ các sợi 30% từ gốc của các mo.
Giảm buồng chà là
Giai đoạn thứ hai này được tiến hành trong khoảng thời gian từ giữa tháng 3 cho đến giữa
tháng 5 tùy thuộc vào sự khác biệt của giống. Nó được tiến hành sau khi đảm bảo hoàn thành
quá trình thụ phấn, bằng cách giảm các buồng chà là và để lại 6-8 buồng trên mỗi cây chà là
trưởng thành khỏe mạnh cây mà có 9-12 lá xanh trên một buồng và tỷ lệ này sẽ thay đổi tùy
theo giống, độ tuổi và các giai đoạn sinh trưởng).
Để giảm thiểu sự quá tải tải cây chà là và để cải thiện khối lượng và chất lượng quả bằng cách
loại bỏ các buồng sau trong giai đoạn này:
– Các buồng quả nhỏ, yếu và gần với ngọn của cây chà là.
– Các buồng không thụ phấn hoặc thụ phấn kém.
– Các buồng nhiễm trùng và xuất hiện muộn (được thụ phấn muộn).
– Các buồng mọc giữa các vị trí lá già (chậm phát triển)
Chăm sóc buồng
Được tiến hành bằng cách uốn công các buồng bằng cách kéo chúng giữa các lá nằm trong chu
vi của tán cây chà là, phân bố đều đặn và cân đối xung quanh nó để tạo điều kiện thuận lợi
chăm sóc, thu hoạch và xác nhận độ an toàn của nó. Nó được thực hiện vào giai đoạn đầu của
quá trình chín của trái. Vì vậy, một tháng đến một tháng rưỡi sau quá trình thụ phấn, tùy thuộc
vào giống và đặc biệt trước khi hóa gỗ hoặc hóa cứng cuống của những buồng dài.
Quá trình này để kiểm tra và quan sát sức khỏe của các buồng và trái chà là, đảm bảo rằng
chúng không bị thương (đặc biệt là bọ đêm ít hơn) và tránh bất kỳ sự đứt gãy có thể xảy ra
cũng như với các bó không được chăm sóc.